1. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA DORADZTWA ZAWODOWEGO W PORADNI
PSYCHOLOGICZNO – PEDAGOGICZNEJ W PRZEMYŚLU
Poradnia zapewnia specjalistyczną pomoc zawodoznawczą uczniom, rodzicom i nauczycielom w zakresie poradnictwa i doradztwa edukacyjno – zawodowego. Głównym celem jest pomoc w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kariery edukacyjno – zawodowej przez uczniów.
Pomoc indywidualna polega na udzieleniu indywidualnej porady zawodowej na kolejnych etapach edukacyjnych. Doradca zawodowy na podstawie badań psychologicznych, pedagogicznych i zawodoznawczych określa możliwości intelektualne ucznia, poziom jego wiadomości i umiejętności szkolnych, jego predyspozycje i preferencje zawodowe, cechy osobowościowe, zainteresowania, uzdolnienia itd. Doradza w wyborze zawodu i kierunku kształcenia uwzględniając indywidualne możliwości psychofizyczne, potrzeby rynku pracy oraz wymogi systemu edukacyjnego.
Poradnictwo i doradztwo grupowe prowadzone jest w szkołach, w formie zajęć specjalistycznych – warsztatów ukierunkowanych na aktywność własną uczniów, zmierzającą do planowania przyszłości. Specjalista z zakresu poradnictwa i doradztwa zawodowego udostępnia informacje o zawodach i ścieżkach edukacyjnych w różnych typach szkół. Pomocą w podejmowaniu decyzji szkolno – zawodowych obejmowani są również uczniowie wybitnie zdolni, niezdecydowani oraz uczniowie z problemami zdrowotnymi i różnorodnymi niepełnosprawnościami mający z tego względu przeciwwskazania zdrowotne – ograniczenia w wyborze szkoły i zawodu.
Udzielane są także konsultacje oraz prowadzona jest psychoedukacja w zależności od potrzeb środowiska. Działania z doradztwa zawodowego zmierzają do podjęcia przez uczniów trafnych, dojrzałych i satysfakcjonujących decyzji zawodowych.
- DRODZY UCZNIOWIE!
W życiu każdego człowieka pojawiają się zawsze takie chwile, w których musi on podejmować ważne i niełatwe decyzje, w istotny sposób wpływające na jego dalsze losy życiowe. Trzeba wybiec myślą daleko naprzód i zastanowić się, co chcę dalej w życiu robić, kim zostać, jaką wybrać ścieżkę kształcenia. Doradzać może Wam wiele osób, począwszy od rodziców, nauczycieli, rówieśników, na specjalistach – doradcach zawodowych skończywszy. Wybór zawodu i szkoły, gdy jest się jeszcze tak młodym jak Wy, bez doświadczenia życiowego – jest niezwykle trudny. Czasem zawyżacie lub zaniżacie swoje aspiracje edukacyjno – zawodowe. Czasem dokładnie wiecie, co chcielibyście w życiu robić, ale nie zawsze z różnych przyczyn jest to możliwe. A czasem stoicie na rozstajach dróg i zastanawiacie się, którą z nich wybrać, brak Wam pewności, zdecydowania na tak ważny krok swojego życia. Zadajecie sobie pytanie, co zrobić?
Oto wskazówki:
– spokojnie wysłuchajcie rady każdej osoby,
– bądźcie dociekliwi i zbierzcie informacje o interesującym Was zawodzie,
– pomyślcie, gdzie moglibyście w przyszłości być zatrudnieni,
– zasięgnijcie opinii o tym, jakie są warunki pracy i płacy,
– poznajcie bliżej siebie, jacy jesteście, jakie posiadacie zdolności, zainteresowania, cechy charakteru, umiejętności, stan zdrowia – czy istnieją przeciwwskazania zdrowotne do wyboru danego zawodu, czy nie,
– zapoznajcie się ze ścieżkami kształcenia, postarajcie się określić swój indywidualny plan działania.
Dróg jest wiele, każdy z Was musi wybrać jedną z nich, która będzie dla niego najwłaściwsza. Wasza kariera edukacyjno – zawodowa może być piękna, jeśli poważnie potraktujecie siebie, rozwiniecie swoje uzdolnienia, zainteresowania, umiejętności, zadbacie o swoje zdrowie i osiągniecie jak najlepsze wyniki w nauce szkolnej.
- DRODZY RODZICE!
Praca zawodowa zajmuje szczególne miejsce w życiu człowieka. Wybrać zawód, to znaczy w dużej mierze – określić siebie i swoje przyszłe życie. Zawód jest podstawą prestiżu i pozycji społecznej człowieka. Decyzja zawodowa zawiera w sobie również decyzję o kierunku kształcenia, a zatem wyznacza kierunek i stopień rozwoju całej osobowości człowieka. Wykonywanie danego zawodu i przynależność do jakiejś grupy zawodowej kształtuje przekonania i postawy człowieka, wyznacza często jego styl życia, określa potrzeby i aspiracje oraz umożliwia w dużej mierze ich zaspokajanie. Spośród różnych decyzji, jakie człowiek w życiu podejmuje, decyzja o wyborze zawodu jest jedną z najważniejszych. Wymaga wielu przemyśleń i zastanowienia się nad własną osobowością, sytuacją ekonomiczną rodziny oraz możliwościami zatrudnienia w przyszłej pracy zawodowej. Zainteresowania i poglądy młodzieży są nieraz bardzo zmienne, co dodatkowo utrudnia podjęcie trafnej decyzji zawodowej. Młodzi ludzie kierują się często bardziej kryteriami emocjonalnymi niż racjonalnymi. U większości z nich wyobrażenia związane z przyszłą pracą zawodową są ogólnikowe i niejasne. Czują się bezradni, niedoinformowani o rynku pracy. W konsekwencji ich wybór może być nieprzemyślany i niedojrzały, przynoszący więcej rozczarowań niż satysfakcji. O trafnej decyzji zawodowej można mówić wtedy, gdy wybrany zawód przede wszystkim:
– odpowiada możliwościom psychofizycznym młodzieży (tj. stan fizyczny i zdrowotny, rodzaj i poziom uzdolnień i umiejętności, główne cechy charakteru),
– jest zgodny z motywacją młodzieży, tj. zainteresowaniami i dążeniami zawodowymi,
– jest zgodny ze społecznym zapotrzebowaniem na określony rodzaj działalności zawodowej.
Wpływ rodziny na rozwój zawodowy dzieci ma dwojaki charakter:
– pozytywny – dotyczący m.in.: kształtowania prawidłowych postaw wobec pracy, rozwijania zdolności, umiejętności i zainteresowań zawodowych, kształtowania właściwej samooceny swoich możliwości (niezawyżanie i niezaniżanie aspiracji zawodowych), aktywizowania do poznawania wymagań stawianych przez różne zawody i szkoły;
– negatywny, czyli dotyczący doradzania dzieciom unikania pewnych zawodów (np. ze względów finansowych), podawania błędnych, niepełnych informacji o zawodach i szkołach do nich przygotowujących, narzucania wyboru zawodu, niewłaściwego rozpoznawania zdolności i zainteresowań, nieadekwatnej znajomości psychofizycznej dziecka, braku kompetencji w zakresie określania przydatności zawodowej (przeciwwskazania zdrowotne) lub prezentowania biernej postawy wobec wyboru zawodu i szkoły przez dziecko.
Rodzice, im wcześniej nauczymy młodzież świadomie planować swoje życie, przekażemy wiedzę, niezbędne umiejętności oraz aktualną informację edukacyjno-zawodową, tym efektywniejszy i bardziej dopasowany do rynku pracy będzie ich każdy indywidualny plan kariery edukacyjno-zawodowej, który sprzyjać będzie osiąganiu sukcesów życiowych, tak ważnych dla każdego młodego człowieka.
- CZYNNIKI WARUNKUJĄCE TRAFNY WYBÓR ZAWODU I SZKOŁY
Karierę zawodową trzeba świadomie zaplanować. Trzeba wyznaczyć sobie cel, bądź cele, do których będziemy dążyć. Zanim to jednak zrobimy, musimy poznać szereg czynników warunkujących właściwe zaplanowanie przyszłości. Poznanie ich – z jednej strony ułatwi nam odnalezienie się na rynku pracy, a z drugiej – pozwoli na wybór ścieżki zawodowej zgodnej z naszymi własnymi możliwościami, predyspozycjami, przekonaniami itd. Od tego w dużym stopniu zależeć będzie nasze przyszłe życie.
Skutki nietrafnego wyboru, mało świadomych decyzji to m.in.:
– niepodejmowanie pracy w wyuczonym zawodzie (strata czasu, po co się tego uczyć, skoro nam nie odpowiada),
– niska jakość wykonywanej pracy (z powodu braku uzdolnień czy zainteresowań w tym kierunku),
– brak satysfakcji z pracy,
– napięcie psychiczne (gdy stwierdzamy, że praca nie sprawia nam przyjemności, że przerasta nasze możliwości, czy przeciwnie – że nas nudzi).
Wśród czynników decydujących o trafnym wyborze zawodowym wyróżnia się dwie podstawowe grupy:
Czynniki wewnętrzne – związane bezpośrednio z człowiekiem, z jego indywidualnymi cechami, rozwojem, z tym jaki on jest.
- Czynniki zewnętrzne – znajdujące się poza człowiekiem, czynniki sytuacyjne, wpływające na niego w mniejszym bądź większym stopniu, ale które należy brać pod uwagę.
Opracowała:
Doradca edukacyjno-zawodowy
Bogusława Jakubiec